مقدمه
یکی از جذابیت های ماشین های رادیو کنترل یا ماشین های RC در حقیقت بی سیم بودن آن ها می‌باشد. البته این موضوع برای قایق ها و هواپیما ها و سایر ادوات کنترلی نیز صادق می‌باشد. حس کنترل کردن یک ماشین از راه دور بدون سیم میتواند بسیار برای افراد جذاب باشد ! اما آیا تا بحال این سوال برایتان به وجود آمده است که رادیو کنترل آرسی ها چگونه کار میکنند؟! و در حقیقت رادیو کنترل چیست؟ پس برای یافتن جواب با ما همراه باشید…
در هر صورت؛ ریموت کنترل، رادیوکنترل، یا کمی علمی تر تِرَنسمیتر (Transmitter)، یا هر چیز دیگری که آن را صدا میکنید؛ به هر حال هر RC، شامل وسیله ای برای ارتباط بی‌سیم می باشد. همانطور که شما نیز میدانید RC مخفف دو کلمه Radio Control می‌باشد.
وظیفه رادیو کنترل
خب خیلی ساده و مشخص هست. وظیفه رادیو کنترل ارسال اطلاعات از دسته ای که در درست دارین به آرسی ما هست. حالا بستگی داره ماشین یا قایق یا هواپیما یا هلکوپتر یا هر چیز دیگه ای باشه…
خب خیلی تعریف ساده ای بود یکم دقیق تر بگم؛ وظیفه رادیو کنترل ارسال وضعیت پتانسیومتر ها و سوییچ های موجود روی فرستنده (همون دسته) به گیرنده روی RC هست. حالا وضعیت اجزا مذکور رو ما تعیین میکنیم…
تو مقاله اسپیدکنترلر صحبت کردیم که اطلاعات رو از رادیو میگیره؛ بله؛ یعنی چی؟ یعنی اینکه شما مقدار گاز مورد نیازتون رو تعیین میکنید، فرستنده این رو برای گیرنده ارسال میکنه و گیرنده هم به اسپید کنترلر میگه که چقدر دور موتور بده و موتور به دوری که ما میخواستیم میرسه؛ البته تمام اینا خیلی سریع هست و در کسری از ثانیه اتفاق میوفته و همینطور پیچیده تر هم هست…
برای سروو فرمون و سایر سروو ها هم به همین ترتیب هست.
تعاریف اولیه
خب یه سری مشخصه ها و ویژگی ها هست که توی همه رادیوکنترل ها میبینیم؛ بهتره با این آشنا باشید؛ عملا اینجا دقیقا میخوایی جواب سوال رادیو کنترل چیست؟ رو بدیم…
تعداد کانال رادیوکنترل
خب تعداد کانال رادیو کنترل بر میگرده به تعداد اجزایی که شما میتونید به گیرنده تون متصل کنید. برای مثال پای ثابت برای یه ماشین کنترلی ۲ کانال هست؛ یکی برای فرمون و دیگری هم برای اسپید کنترل. حالا یه سری از گیرنده ها تعداد کانال بیشتر دارن برای اینکه بتونید تعداد اجزا بیشتری وصل کنید. مثلا صخره نورد ترکسس TRX4 چندین تا سروو اضافه تر داره برای تعویض دنده و لاک کردن دفرانسیل هاش!
فرکانس ارتباطی رادیو کنترل
یکی از مهم ترین مشخصه های رادیو کنترل فرکانس ارتباطی اون هست. الان اکثر (شایدم همه) رادیو کنترل های تولیدی رو فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز کار میکنن که قابلیت های خوبی مثل نویز پذیری پایین؛ تاخیر در ارسال کم؛ برد بالا؛ مصرف انرژی کم نسبت به قابلیت های ارائه دهنده و… رو دارن.
ولتاژ تغدیه گیرنده رادیو کنترل
شاید ویژگی شاخصی نباشه ولی به هر حال گیرنده ها در آرسی های سوختی توسط باتری و در آرسی های الکتریک توسط ولتاژ تثبیت شده اسپید کنترلر ها تغذیه میشن. و این ولتاژ هم یکی از مشخصه های گیرنده هست.
عملیات بایند کردن / BINDING
تو بعضی از رادیو کنترل ها شما باید فرستنده و گیرنده رو بهم متصل کنین. این قابلیت رو سازنده های رادیو کنترل گذاشتن تا اگه چند نفر در کنار هم خواستن از یه مدل رادیوکنترل استفاده بکنن دچار اختلال نشن. این برمیگرده به اینکه گیرنده و فرستنده باهم مچ میشن سر یک سری از مشخصه ها مثل فرکانس کاری؛ نحوه رمزنگاری اطلاعات و… باید بگم که هر شرکت تولید کننده رادیو کنترلی یه سیستمی برای خودش داره و نمیشه درباره بایند کردن خیلی جامع و کامل صحبت کرد. اما همونطور که گفتم جهت جلوگیری از یک سری از اختلال ها و بالا بردن امنیت و از این جور حرف ها این قابلیت رو گذاشتن تا فرستنده و گیرنده با هم مچ بشن.
برای اینکه رادیو کنترل ها رو با هم بایند کنید باید دفترچه راهنما مربوط به اون رادیو رو مطالعه کنید و هر شرکتی بسته به طراحی و سیاست های خودش یه روش بایند کردن داره… (البته همه شون مشابه هستن و خیلی متفاوت نیستن)
یه نکته مهم که اینجا هست فرستنده (تِرنسمیتر) از شرکت A به هیچ عنوان با رسیور از شرکت B بایند و مچ نمیشن. مگر اینکه طراحی و تولید کننده برد یکسان باشه و فقط نام برند نوشته شده روی رادیو های با هم متفاوت باشه…
و البته بعضی از مدل ها هم موقع روشن شدن اتوماتیک بایند میشن و نیازی نیست کاری انجام بدین…
انواع رادیوکنترل
خوبه؛ حالا که یکم با وظیفه رادیوکنترل و اجزا اولیه اون آشنا شدین؛ و یه جورایی جواب سوالمون یا همون رادیو کنترل چیست؟ رو تا یه حدودایی فهمیدیم؛ بهتره بریم انواع رادیو کنترل ها رو بررسی کنیم.
رادیو کنترل های تفنگی
همونطور که از نام این دسته پیداست اون ها شبیه به اسلحه دستی هستند و در این نوع رادیوکنترل ها که در ماشین ها و قایق ها رایج هستند عموما به شکل زیر تولید میشن.
رادیو کنترل تفنگی (عکس از RCGeeks.com)
دو قطعه متحرک اصلی روی این مدل رادیو کنترل ها وجود داره. اولین قطعه که در ظاهر به چشم میخوره مربوط به فرمون هست. البته که اولین چیزی که به ذهن هر کسی هم می رسه همینه. قطعه متحرک دوم مربوط به میزان گاز یا همان تراتل هستش. که در آرسی های الکتریک خروجی این قطعه در گیرنده به اسپید کنترل متصل میشه. و همچنین در آرسی های سوختی این قطعه به سروو موتور دهانه کاربراتور متصل میشه و در اکثر این رادیوکنترل ها باتری از قسمت زیرین قابل اتصال هست.
این رادیوکنترل ها از قیمت بسیار پایین تا قیمت بسیار بالا وجود دارند. و به نسبت رادیو کنترل های دیگر از قابلیت تنظیم و برنامه ریزی کمتری برخوردار هستند؛ البته به جز مدل های خاص. و البته اصولا ۳ یا ۴ کاناله تولید می شوند. همچنین لازم به ذکر است این نوع رادیو کنترل ها به دلیل طراحی ارگونومیک آن ها در دست بسیار راحت هستند.
رادیو کنترل های جوی استیکی (استیکی)
اگر طرفدار آرسی هوایی هستید حتما با این نوع رادیوکنترل سر و کار داشته اید و بار ها با اون ها کار کردین. این رادیوکنترل ها عموما از دو عدد (یا در برخی مدل های معدود یک عدد) جوی استیک تشکیل شدن. البته فقط تا اینجا خلاصه نمیشن. بلکه تعداد نسبتا زیادی دکمه ها و سوییچ هایی نیز روی آن ها وجود داره و ظاهر اون ها هم مشابه تصویر زیر هستش.
رادیو کنترل های جوی استیکی (استیکی)
این دسته از رادیو کنترل ها به نسبت رادیو کنترل های تفنگی قیمت و امکانات بیشتری دارن و عموما افراد حرفه ای از انها استفاده میکنن. همچنین رادیوکنترل های استیکی اصولا از تعداد کانال های بیشتری نسبت به مدل تفنگی برخوردار هستند. و تا ۱۲ یا ۱۶ کانال هم تولید میشن. چیزی که در رادیو کنترل های تفنگی مشاهده نمیشه.
تنظیمات رادیوکنترل ها
خب حالا که متوجه شدیم رادیو کنترل چیست؛ باید بریم سراغ یه سری اطلاعات تکمیلی تر؛ پس همراه ما باشید.
اصلاح یا TRIM
تریم برای تنظیم کردن هست. که از دو قسمت تشکیل شده. قسمت اول قسمتی برای تنظیم فرمون هست و در بعضی از مدل ها (عموما رادیو کنترل های ساخته شده برای آرسی الکتریکی) قسمتی برای تنظیم گاز نیز در نظر گرفته اند.
با قسمت تنظیم فرمون میتوانید میزان چپی یا راستی سروو فرمون را در حالت وسط تنظیم کنید.
و با قسمت تنظیم گاز میتوانید میزان گاز خوردن موتور را هنگامی که تا ته گاز میدهید را تعیین کنید. یعنی با کم کردن این مقدار هنگامی که شما تخته گاز میکنید به جای ۱۰۰ درصد قدرت بر فرض مثال تنها ۵۰ درصد قدرت به موتور داده می‌شود؛ و این تنظیم عموما برای زمانی کاربرد دارد که یا کاربر نمیخواهد خیلی گاز بدهد و با کم کردن این مقدار راحت تر بازی میکند یا زمانی که صخره نوردی میکند و به دقت زیادی جهت مقدار گاز نیاز دارد یا میخواهد ماشین را به فردی ناشی بدهد و میترسد که مبادا فرد ناشی با ماشین تخته گاز به در و دیوار برود و لذا با تنظیم این پیچ میتواند مشکلات ذکر شده را رفع کند.
معکوس کننده یا REVERSE
این قابلیت کاملا از اسمش پیداست که چیکار میکنه. اگه فرمون رو به چپ پیچوندید ولی ماشین شما به سمت راست پیچید با زدن دکمه Reverse یا معکوس کننده میتونید این مشکل را حل کنید. همچنین مشکل عقب رفتن هنگامی که به دسته گاز میدهید نیز با این تنظیم حل می‌شود.
تنظیم نقطه پایان یا END-POINT
نقاط پایانی رو میشه به صورت جداگانه برای چپ و راست و همچنین جلو و عقب تنظیم کرد. اگر احساس می کنید فرمون ماشین شما به اندازه کافی به سمت سمت چپ یا چرخیده نمیشه، می تونید برای رفع این مشکل End-Point رو تنظیم کنید. و البته اگر احساس می کنید ماشین شما به همون شکلی که باید بره در حال رفتن نیست، بعد از بررسی باتری و ESC یا همون اسپید کنترل و سیم کشی، به این تنظیم هم توجه کنید.
اگر فرستنده شما دارای تنظیم دستی نقطه پایانی نیست، اغلب می تونید با وارد کردن رادیو به حالت برنامه نویسی، نقطه پایان رادیو کنترلتون رو روی فرستنده پیکربندی کنید. البته تنظیم End-point روی همه رادیو کنترل ها میسر نیست و پیشنهاد میشه برای اطلاعات بیشتر به راهنمای مدل خودتون مراجعه کنید.
قابلیت FAIL SAFE
هر چی فکر کردم نتونستم جایگزین خوبی برای این کلمه یعنی Fail Safe پیدا کنم. گفتم خالی از لطف نیست اگه این قابلیت رو توی مقاله رادیو کنترل چیست؟ باهم بررسی کنیم! این قابلیت برای زمانی هست که اگر در ارتباط بین شما (فرستنده) و گیرنده اختلالی ایجاد شد، ارسی توی همون وضعیت خودش به حرکت ادامه نده و برای جلو گیری از خسارت های احتمالی دست به کار بشه. حالا این اختلال میتونه بر اثر دور شدن بیش از حد آرسی از شما، ایجاد نویز؛ بر اثر رادیو دیگه، امواج موبایل، خطوط ولتاژ بالای برق، نوسان ولتاژ باتری یا کم بودن ولتاژ باتری که میتونه منجر به کم شدن برد رادیو کنترل بشه، یا هزاران عوامل دیگه به وجود بیاد. این اقدام میتونه خیلی ساده باشه یعنی رسیور سرووها و اسپید کنترل رو به حالت طبیعی خودشون برگردونه… یا میتونه خیلی پیشرفته باشه؛ مثلا توی کواد های دارای GPS برگرده به نقطه ای که کواد رو روشن کردیم!!
یه راه ساده برای اینکه ببینید آرسی تون Fail Safe داره یا نه بهتون میگم. مثلا ماشین کنترلیتون رو بگیرید روی هوا و بهش گاز بدین بعدش دسته اشو خاموش کنید. اگه ماشین کنترلیتون خود به خود چرخاش وایساد و دیگه گاز نخورد خب این یعنی رادیو شما Fail Safe داره ولی اگه همینطور به گاز خوردن ادامه داد بدونید Fail Safe نداره. میتویند از همین روش برای کواد و سایر آرسی ها هم استفاده کنید. البته که مراجعه به مشخصات رادیو یه راه با اطمینان تری برای بررسی این موضوع هست…
این قابلیت قدیما روی بعضی از رادیو ها پیدا نمیشد و باعث ایجاد ضرر هایی میشد… ولی الان روی اکثر رادیو های جدید این قابلیت گذاشته میشه تا از خسارات احتمالی جلوگیری کنه…
کلام آخر
خیلی ممنون که مثل همیشه این مقاله یعنی رادیو کنترل چیست؟ رو خوندین و مارو همراهی کردین. اگه کم و کسری بود یا اشتباهی کرده بودم توی کامنت ها بهم بگین و همینطور خوشحال میشم اگه اطلاعات بیشتری دارید در قسمت نظرات اونو با من در میون بزارید. امیدوارم هر جا که هستین موفق باشین. و با خوندن این مقاله جواب سوالمون که رادیو کنترل چیست؟ بود رو گرفته باشین…
سلام
بسیار عالی
یه سوال ، من یه ماشین دیوونه دارم که کنترلش گم شده،الان به هیچ وجه نمیتونم از کنترل ماشین دیوونه های دیگم استفاده کنم…
یا جایی نیست که برام یه کنترل درست کنه
ممنون میشم جواب بدید
سلام وقتتون بخیر
خیلی ممنونم، متاسفانه این ماشین های دیوونه لوازم یدکی ندارن و کسی نیست کنترلش رو درست کنه مگر کامل برد رو عوض کنید یا کنترلی پیدا کنید که به ماشینتون وصل شه…
سلام من با رادیو کنترل فلای اسکای i6s کار میکنم ک زیار مهم نیست حالا سوالم اینه که رادیو که توی دست منه وقتی یک جوی استیک رو فعال میکنم (تحریک) رسیور چی به من میده ؟ ولتاژه (یعنی ۰و۱) یا فرکانس؟ ممنون اگه جواب بدین
سلام وقتتون بخیر، هنگامی که جوی استیک رو به صورت تحریک فعال و غیرفعال میکنید برقی که عموما از نوع PWM هست بر روی رسیور شما تغییر میکنه.
سلام
قسمت abc روی کنترل ها برای چه کاری هست